του Παναγιώτη Μυλωνά
Τα τελομερή αποτελούν το βιολογικό ρολόι των κυττάρων !
Τα τελομερή (telomeres), είναι τα προστατευτικά ΄΄καπέλα΄΄ που βρίσκονται στις άκριες των χρωμοσωμάτων, στο DNA, του πυρήνα των κυττάρων. Μπορούμε μεταφορικά να συγκρίνουμε τα τελομερή στις άκριες των χρωμοσωμάτων του DNA, με τα πλαστικά προστατευτικά που βρίσκονται στις άκριες των κορδονιών των παπουτσιών μας.
Τα τελομερή προστατεύουν τις άκριες των χρωμοσωμάτων από τις φθορές, ώστε να αποφεύγεται η μεταξύ τους συγκόλληση. Μ΄ αυτόν τον τρόπο προστατεύουν τα γενετικά δεδομένα, επιτρέπουν την ασφαλή διαίρεση των κυττάρων και κρατούν μερικά από τα μυστικά της αντιγήρανσης και της αποφυγής εμφάνισης του καρκίνου. Αποτελούν τον διακόπτη ελέγχου των κυττάρων. Κάθε φορά που διαιρείται το κύτταρο, το μήκος των τελομερών μικραίνει. Όσο μικραίνει το μήκος των τελομερών, το σώμα παράγει κύτταρα τα οποία είναι γερασμένα, αδύνατα και ευπαθή. Όταν το μήκος των τελομερών φθάσει σε ένα ελάχιστο μήκος, το κύτταρο δεν δύναται πλέον να διαιρεθεί, καθίσταται ανενεργό ή πεθαίνει.
Tip: Η διαδικασία ελάττωσης του μήκους των τελομερών, σχετίζεται άμεσα με την γήρανση του οργανισμού, την εμφάνιση διαφόρων εκφυλιστικών παθήσεων, του καρκίνου καθώς και την υψηλή πιθανότητα θανάτου.
Υπό φυσιολογικές συνθήκες, τα κύτταρα μπορούν να διαιρεθούν περίπου από 50 έως 70 φορές, με τα τελομερή να γίνονται προοδευτικά όλο και πιο κοντά, έως ότου τα κύτταρα αδυνατούν να διαιρεθούν και πεθαίνουν. Τα τελομερή επιτρέπουν στα κύτταρα να διαιρούνται, χωρίς να χάνουν τα γονίδια. Η δε κυτταρική διαίρεση είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη νέου δέρματος, αίματος, οστών και την ανάπτυξη άλλων κυττάρων. Χωρίς τα τελομερή, οι άκριες των χρωμοσωμάτων θα μπορούσαν να κολλήσουν μεταξύ τους, να φθαρούν, καταστρέφοντας το γενετικό προσχέδιο, προκαλώντας δυσλειτουργίες στα κύτταρα, την εμφάνιση καρκινικών κυττάρων και τον θάνατο αυτών.
Ένα ειδικό ένζυμο που ονομάζεται τελομεράση (telomerase), είναι υπεύθυνο για την διατήρηση του μήκους των τελομερών, σε ασφαλή για το κύτταρο επίπεδα. Με την πάροδο του χρόνου όμως και την συνεχή διαίρεση των κυττάρων, δεν υπάρχει πάντα ικανή ποσότητα του ανωτέρω ενζύμου της τελομεράσης, για την διατήρηση του μήκους των τελομερών σε ασφαλή επίπεδα και έτσι μικραίνει το μήκος των τελομερών και το κύτταρο γηράσκει. Το ένζυμο τελομεράση, ανακαλύφθηκε το έτος 1984 από την Dr. Elizabeth Blackburn.
O γενετιστής Dr. Richard Cawthon και οι συνεργάτες του στο University of Utah, με τις έρευνές τους βρήκαν ότι τα μικρότερα σε μήκος τελομερή, έχουν σχέση με την μικρότερης διάρκειας ζωής. Ανάμεσα σε άτομα ηλικίας πάνω από 60 ετών, εκείνα με τα κοντύτερα τελομερή, είχαν τρεις φορές περισσότερες πιθανότητας θανάτου από καρδιοπάθειες και οκτώ φορές περισσότερες πιθανότητες θανάτου από μολυσματικές ασθένειες. Η έρευνα του Dr. Cawthon έδειξε ότι όταν τα άτομα διαιρέθηκαν σε δυο ομάδες, βασισμένες στα μήκη των τελομερών, εκείνα τα άτομα με τα μεγαλύτερα μήκη τελομερών, ζούσαν κατά μέσο όρο πέντε χρόνια περισσότερο, από εκείνα τα άτομα με τα μικρότερα μήκη των τελομερών. Αυτή η έρευνα δείχνει ότι η διάρκεια ζωής, μπορεί να επεκταθεί κατά πέντε περίπου χρόνια, αυξάνοντας το μήκος των τελομερών (10), (11) .
Ερευνητές με επικεφαλής τον καθηγητή γενετικής Dr. Ronald DePinho, καθηγητή γενετικής του Ιατρικού Σχολείου του Χάρβαρντ, λένε ότι για πρώτη φορά, η δραματική αναστροφή πολλών πτυχών του εκφυλισμού η οποία σχετίζεται με την ηλικία στα ποντίκια, αποτελεί ένα ορόσημο στην επιστήμη της γήρανσης, με ένα ελεγχόμενο γονίδιο τελομεράσης. ΄΄ Μία από τις πλέον εκπληκτικές αλλαγές, ήταν στους όρχεις των ζώων, οι οποίοι ήταν ουσιαστικά άγονες, καθώς η γήρανση προκάλεσε το θάνατο και την εξάλειψη των σπερματοζωαρίων”, αναφέρει ο Dr. DePinho. «Όταν αποκαταστήσαμε την τελομεράση, οι όρχεις παρήγαγαν νέα κύτταρα σπερματοζωαρίων και βελτιώθηκε η γονιμότητα των ζώων». Τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών, δημοσιεύθηκαν στην εφημερίδα The Harvard Gazette (12) .
Έρευνες οι οποίες δημοσιεύθηκαν στις πλέον έγκυρες εφημερίδες, όπως η Annals of Neurology και Neurobiology of Aging, δείχνουν ότι τα μικρότερα μήκη των τελομερών, έχουν σχέση με την εμφάνιση δυσλειτουργιών του εγκεφάλου, όπως είναι το εγκεφαλικό επεισόδιο, η άνοια και η νόσος του Αλτσχάιμερ (13), (14), (15).
Μεγάλη έρευνα επιστημόνων, η οποία πραγματοποιήθηκε στην Δανία, η οποία παρακολούθησε 19.838 Δανούς για 19 χρόνια σε νοσοκομεία, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύθηκαν στην εφημερίδα Arteriosclerosis, Thrombosis and Vascular Biology το 2012, συνοψίζει: ΄΄ τα άτομα με κοντά τελομερή, είχαν κατά 50% αυξημένες πιθανότητες για έμφραγμα και 25% αυξημένη πιθανότητα για πρόωρο θάνατο (16). Άλλη μια έρευνα η οποία δημοσιεύθηκε στην ίδια εφημερίδα το 2003, καταλήγει στο ότι τα άτομα με κοντά τελομερή, είχαν αυξημένο κίνδυνο για την εμφάνιση εμφράγματος από 280%-320% (17) .
Έρευνα η οποία δημοσιεύθηκε στην έγκυρη ιατρική εφημερίδα Lancet το 2001, έδειξε ότι τα άτομα με κοντά τελομερή, παρουσίαζαν επιταχυνόμενη γήρανση των αιμοφόρων αγγείων τους και είχαν μια συσσώρευση πλάκας η οποία συσχετίζονταν με αυτή, σε κάποιο μεγαλύτερο άτομο κατά 8,6 έτη (18).
Σε άλλη μια έρευνα η οποία δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Journal of the American College of Cardiology το 2007, οι επιστήμονες βρήκαν ότι στα άτομα στα οποία είχε συμβεί ανακοπή καρδιάς, τα τελομερή τους ήταν κατά 40% κοντύτερα από το κανονικό (19).
(συνεχίζεται…..)
*Όλες οι πληροφορίες και οι έρευνες που αναφέρονται στο άρθρο, δίνονται για ενημερωτικό σκοπό και μόνο και όχι για διάγνωση, αγωγή ή θεραπεία για οποιαδήποτε πάθηση ή αντικατάσταση ιατρικών συμβουλών. Το κάθε ένα άτομο, είναι και ο τελευταίος υπεύθυνος για τις οποιεσδήποτε αποφάσεις που αφορούν την υγεία του.
**Απαγορεύεται η αντιγραφή μερική ή ολική του άρθρου, χωρίς την άδεια του συγγραφέα-ερευνητή .
Πρόσφατα σχόλια