του Μυλωνά Παναγιώτη
Το χρόνιο stress επηρεάζει την λειτουργία του αυτόνομου νευρικού συστήματος (autonomic nervous system ή ANS). Το αυτόνομο νευρικό σύστημα (ANS), αποτελεί τμήμα του περιφερειακού νευρικού συστήματος και επηρεάζει-ρυθμίζει την λειτουργία των εσωτερικών οργάνων του σώματος. Το αυτόνομο νευρικό σύστημα ρυθμίζει πολλές από τις λειτουργίες του οργανισμού, όπως είναι οι παλμοί της καρδιάς, το πεπτικό σύστημα, τον ρυθμό της αναπνοής, την ανταπόκριση της ίριδας του ματιού, την ούρηση, την σεξουαλική διέγερση, την πίεση του αίματος.
Ο υποθάλαμος (hypothalamus), ένας από τους σημαντικότερους αδένες και κέντρο ελέγχου του ενδοκρινικού συστήματος, ο οποίος βρίσκεται στον εγκέφαλο, επικοινωνεί με το υπόλοιπο σώμα, μέσω του αυτόνομου νευρικού συστήματος.
Το αυτόνομο νευρικό σύστημα, διαιρείται στο συμπαθητικό νευρικό σύστημα (sympathetic nervous system) και στο παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα (parasympathetic nervous system). To συμπαθητικό νευρικό σύστημα λειτουργεί όπως το γκάζι του αυτοκινήτου. Ενεργοποιεί άμεσα όλους τους κατάλληλους μηχανισμούς σε μια στρεσογόνα κατάσταση, προμηθεύοντας με κύματα ενέργειας όλα τα βασικά όργανα του σώματος, για την αντιμετώπιση της στρεσογόνου καταστάσεως και για την προστασία τους (φαινόμενο fight–or–flight response), ώσπου να ξεπεραστεί αυτή. Αντίθετα το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα λειτουργεί όπως το φρένο, ενεργοποιώντας τους μηχανισμούς οι οποίοι ηρεμούν τον οργανισμό και τον επαναφέρουν σε φυσιολογική λειτουργία, μετά το πέρας της στρεσογόνου καταστάσεως.
Tip : Ο υποθάλαμος ενεργοποιεί το συμπαθητικό νευρικό σύστημα, στέλνοντας σήματα μέσω των αυτόνομων νεύρων, στα επινεφρίδια.
Ο υποθάλαμος λοιπόν, ο οποίος συνεργάζεται άμεσα με τα επινεφρίδια, μέσω του κλειστού βρόγχου υποθάλαμος-υπόφυση-επινεφρίδια ( HPA axis ) (λεπτομέρειες στο βιβλίο μου ΄΄Σύνδρομο Κόπωσης Επινεφριδίων –Σύνδρομο Ελλειψης Ενέργειας΄΄), θέτει σε λειτουργία το σπουδαίο αυτό αμυντικό μηχανισμό του σώματος για την αντιμετώπιση του stress, τα επινεφρίδια. Άμεσα τα επινεφρίδια εκκρίνουν μια σειρά ορμονών, που σκοπό έχουν να παράγουν επιπλέον ενέργεια και να προστατέψουν βασικά όργανα του σώματος, έως ότου ξεπεραστεί η στρεσογόνα κατάσταση. Έτσι μεταξύ άλλων, εκκρίνουν τις ορμόνες επινεφρίνη (αδρεναλίνη) και νοροεπινεφρίνη (νοροαδρεναλίνη), μέσα στο αίμα. Αυτές οι ορμόνες κυκλοφορώντας μέσα στο σώμα, επιφέρουν μια σειρά από φυσιολογικές αλλαγές στην λειτουργία του. Η καρδιά κτυπά σε πιο γρήγορους ρυθμούς, μεταφέροντας άμεσα αίμα στους μυς και σε όλα τα υπόλοιπα βασικά όργανα. Η πίεση του αίματος ανεβαίνει, ο ρυθμός της αναπνοής επιταχύνεται, οι πνεύμονες διογκώνονται για να εισέλθει όσο το δυνατόν περισσότερο οξυγόνο, οι αρτηρίες διαστέλλονται, αυξάνεται η ένταση στους μυς, η όραση και η ακοή γίνονται οξύτερες και η πεπτική διαδικασία μειώνεται δραστικά.
Ταυτόχρονα ο υποθάλαμος μέσω του βρόγχου υποθάλαμος-υπόφυση-επινεφρίδια (HPA axis) και μιας σειράς ορμονών, δίνει εντολή στα επινεφρίδια τα οποία και εκκρίνουν την κύρια αντι-stress ορμόνη του οργανισμού, την κορτιζόλη. Η κορτιζόλη αυξάνει τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα μέσω των αποθεμάτων του σώματος και μιας διαδικασίας που ονομάζεται γλυκονεογέννηση ( gluconeogenesis ) και η οποία λαμβάνει χώρα στο συκώτι, για την άμεση αύξηση παραγωγή ενέργειας στα κύτταρα, η οποία και διανέμεται για την ασφαλή λειτουργία όλων των οργάνων του σώματος, το οποίο βρίσκεται σε υπερδιέγερση. Μόλις περάσει ο κίνδυνος και η στρεσογόνα κατάσταση, το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα –το φρένο-, επαναφέρει την ηρεμία και την φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού.
Tip: Ο αμυντικός μηχανισμός λειτουργίας των επινεφριδίων μέσω των ορμονών που εκκρίνουν, μπορεί να ανταποκριθεί σε στρεσογόνες καταστάσεις (fight–or–flight response), για μικρά χρονικά διαστήματα και όχι συνεχόμενα και μεγάλης διάρκειας.
Συνεχόμενες και χρόνιες καταστάσεις του stress, ακόμη και σε χαμηλότερο επίπεδο έντασης, κρατούν συνεχώς ενεργοποιημένο τον βρόγχο υποθάλαμος-υπόφυση-επινεφρίδια, καθώς και το αυτόνομο νευρικό σύστημα, επιφέροντας έντονα συμπτώματα δυσλειτουργίας σε ολόκληρο τον οργανισμό και στους ίδιους τους αδένες. Όπως έχουμε αναφέρει και σε προηγούμενα άρθρα www.yourhealthinyourhands.gr/blog , το χρόνιο stress επιφέρει την κόπωση των επινεφριδίων, η οποία με την σειρά της προκαλεί ουσιαστικές αλλαγές στην ισορροπία των εκκρινόμενων από αυτά ορμονών. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την δυσλειτουργία του ανωτέρου βρόγχου (HPA axis), ο οποίος παρασέρνει και προκαλεί δυσλειτουργία στο αυτόνομο νευρικό σύστημα, με το οποίο συνεργάζεται άμεσα.
Tip: Η ομαλή λειτουργία των επινεφριδίων, εξασφαλίζει και την ισορροπημένη λειτουργία του αυτόνομου νευρικού συστήματος, καθώς και του βρόγχου υποθάλαμος-υπόφυση-επινεφρίδια.
Tip: Έρευνα από ομάδα ερευνητών έδειξε ότι το χρόνιο stress επιφέρει-προκαλεί υπο-δραστικότητα του αυτόνομου νευρικού συστήματος, σαν ανταπόκριση σε μια έντονη στρεσογόνα κατάσταση και ότι βλάπτει-μειώνει τις γνωστικές επιδόσεις του ατόμου.
Λεπτομέρειες για τον έλεγχο και την διαχείριση του stress, την προστασία και την λειτουργία του ενδοκρινικού συστήματος, καθώς και για την επαναφορά των επινεφριδίων σε φυσιολογική λειτουργία, στο βιβλίο μου (1).
Πηγές
1/ Σύνδρομο Κόπωσης Επινεφριδίων ( Σύνδρομο Έλλειψης Ενέργειας) του Μυλωνά Παναγιώτη
2/ Adrenal Fatigue – The 21st Century Stress Syndrome – James L. Wilson, N.D., D.C., Ph.D.
3/ Wikipedia
4/ www.cheap-health-revolution.com
6/ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4373764/
7/ www.yourhealthinyourhands.gr/blog
Εγγραφείτε στο ενημερωτικό μας δελτίο (newsletter) στην ιστοσελίδα www.yourhealthinyourhands.gr και θα σας έρχονται όλα τα καινούργια άρθρα στο e–mail σας, μόλις δημοσιεύονται
*Ολες οι πληροφορίες και οι έρευνες που αναφέρονται στο άρθρο, δίνονται για ενημερωτικό σκοπό και μόνο και όχι για διάγνωση, αγωγή ή θεραπεία για οποιαδήποτε πάθηση. Το κάθε ένα άτομο, είναι και ο τελευταίος υπεύθυνος για τις οποιεσδήποτε αποφάσεις που αφορούν την υγεία του.
Πρόσφατα σχόλια